HELSENORGE
Velg språk
Medisinsk poliklinikk Volda

KOLS, Volda

Kronisk obstruktiv lungesjukdom (kols) er fellesnemninga for kronisk bronkitt og emfysem. Sjukdommen fører til hindra luftstraum gjennom luftvegane og nedsett elastisitet i lungevevet. Sjukdommen kan førebyggast, og når ein startar tidleg med behandling kan ein bremse utviklinga. Kols er eit folkehelseproblem, og førekomsten er aukande både i Noreg og i resten av verda.

Innleiing

Behandlingsprogrammet skal sikre god kvalitet og lik praksis på utgreiing, diagnostisering, behandling og oppfølging for deg som har kols.

Tilvising og vurdering

Det er fastlegen som tilviser til utgreiing. Tilvisinga skal vurderast av overlege ved lungemedisinsk avdeling. Når tilvisinga er vurdert, får du innkalling til utgreiing. Kor alvorlege plagene dine er, er avgjerande for når du får legetime.

Utgreiing

Kols-diagnosen kan stillast ut frå sjukehistorie, symptom og resultat av legeundersøkingar. Diagnosen må stadfestast med følgjande undersøkingar:

Les meir om Spirometri Volda

Spirometri Volda

Spirometri er ei undersøking som måler lungefunksjonen din - både kor mykje luft du maksimalt får til å puste ut, og kor raskt du får til å puste ut.

  1. Før

    Du blir mål og veia for undersøkinga.

    For at testen skal gi best mogleg resultat er det viktig at du:

    • unngår å ete eit større måltid den siste timen før undersøking.
    • unngår å bruke tobakk den dagen du skal til undersøking
    • unngår å anstrenge deg ein time før undersøking
    Inhalasjonsmedisin
    • Dersom mogleg, unngår å ta inhalsjonsmedisin 6-48 timar før undersøkinga, avhengig av type inhalsjonsmedisin.
    • Dersom du kjenner deg dårlig må du ta hjelpemedisinen din. Viktig at du då noterer ned tidspunktet du tok medisinen.
    Andre medisiner
    • Andre medisinar tar du som vanleg.
    • Nokre medisinar kan påverke resultatet av pusteprøva, difor bør du alltid på førehand opplyse kva for medisinar du bruker.

    Alt dette vil du få informasjon om frå helsepersonell før undersøkinga.

  2. Under

    Du får på ei naseklemme og skal deretter puste gjennom eit røyr, så mykje og så kraftig du kan. Dette skal gjerast fleire gongar. Sjukepleiar vil heile tida instruere deg. Undersøkinga er smertefri, men kan vere litt ubehageleg. Den kan vere slitsom, og du kan bli svimmel og få litt hoste.

    Spirometri med reversibilitetstest
    Dersom du er tungpusta kan vi gjere ein ny test etter at du har pusta inn ein medisin. Dette blir gjort for å teste medisinen sin verknad på den enkelte.

  3. Etter

    Når testen er gjennomført fleire gongar, er det registrert informasjon om lungefunksjonen din.

Gå til Spirometri Volda

Les meir om Blodprøve Volda

Blodprøve Volda

 

Ved blodprøver tappar vi litt blod og undersøker det. Vi analyserer blodet for å få eit bilete av kva som skjer i kroppen din. Det kan vi sjå ved å studere antal blodceller og samansettingar av ulike biokjemiske stoff. Ei blodprøve blir tatt for å finne normale eller sjukelege forhold i kroppen. Vi kan også bruke blodprøva til å sjå om du har fått i deg legemiddel eller giftstoff.

 

  1. Før

    Enkelte analysar blir direkte påverka av måltid og/eller kosthald. Det er difor viktig at du følgjer retningslinene frå den som har bestilt blodprøva. Dersom du har spørsmål om faste eller diett, kan du spørje legen din (tilvisande lege).

    Ta med legitimasjon

    Du må ta med deg legitimasjon. Rekvisisjon kan vera sendt til laboratoriet før prøvetaking, om du har fått ein papirrekvisisjon må du ta med denne. Du treng ikkje bestille time for blodprøvetaking, berre møt opp i opningstida.

    Du betalar ikkje eigendel for å ta blodprøve.

    Merk at tilsette ved laboratoriet ikkje kan ta fleire prøver enn det legen som har tilvist deg har bestilt.

    Blodprøver av barn

    Det er viktig at du førebur barnet som skal ta blodprøve. Fortel barnet at det kjem eit stikk og at det går fort over. Dersom barnet er roleg, og arma blir heldt i ro, aukar sjansen for ei vellukka prøvetaking, og barnet slepp fleire forsøk. Som pårørande må du vere med inn, og det kan vere lurt å la barnet sitte på fanget.

    Ofte er vi to som er med når vi tar blodprøver av barn. Ein som tar prøva og ein som støttar arma og avleier barnet. Gråt er ein naturleg reaksjon hos nokre barn, anten fordi dei er redde, blir heldt fast, eller fordi det er vondt. Di oppgåve under prøvetakinga er å halde rundt barnet, trøyste og skryte av det. Det er viktig at du som følgjer barnet er roleg under heile prosessen. Det gjer ofte situasjonen tryggare for barnet og lettare for alle.

    Ei fin hjelp for barnet er plaster eller krem med bedøving. Dette kan ein kjøpe på apoteket utan resept, og sette på minst ein time før blodprøvetakinga. Bruk av smertelindring kan hindre at barn gruer seg til framtidige prøvetakingar.

    Du kan lese meir om smertelindring i samband med blodprøvetaking her

    Verken plaster eller krem fungerer ved stikk i hæl eller finger.

  2. Under

    Du blir spurt om namn og fødselsnummer (11 siffer) før vi tar blodprøva. Dette gjer vi for å sikre at prøvene blir riktig merka.

    Dei fleste prøvene blir tatt på innsida av olbogen.Du får eit stramt band rundt overarma slik at blodåra blir godt synleg og lett å stikke i. Vi stikk med ei tynn nål og blodet blir tappa på små rør.

    Sjølve blodprøvetakinga tek vanlegvis berre nokre få minutt, og blir gjort mens du sit i ein stol. Viss det er mogleg bør du sitte i ro i minst 15 minutt før du tar blodprøva. Vi tappar vanlegvis 1 - 5 små rør med blod, avhengig av kor mange analysar legen din har bestilt.

    Sei ifrå om du bli uvel undervegs

    For dei fleste er det uproblematisk å ta blodprøve. Det kan gi litt ubehag når nåla blir stukken inn i huda, men det går fort over. Nokre kan bli uvel under prøvetakinga. Viss du veit at dette kan gjelde deg, er det fint om du seier ifrå til den som skal ta prøva.

  3. Etter

    Etter at prøva er tatt, legg vi eit lite kompress på stikkstaden. Den skal du trykke lett på for å hindre blødingar.

    Ein sjeldan gang blir blodprøva tatt frå ein arterie. Da vil du få beskjed om å klemme hardt og lenge på stikkstaden for å hindre blødingar.

    Dersom du brukar blodtynnande medisinar bør du klemme litt lenger på stikkstaden.

    Resultat av undersøkinga

    Resultat på blodprøva blir sendt til den som har bestilt prøven for deg. Tilvisande lege informerer deg om prøveresultatet. Laboratoriet har diverre ikkje høve til å formidle prøvesvar direkte til deg.

    Det er ulikt kor lang tid det tek å analysere blodprøvene. Medan nokre resultat vil vere ferdig på få minutt, vil andre vere klar etter få timar, seinare same dag eller neste dag. For enkelte prøver kan det ta dagar før svaret føreligg. For prøver som vi må sende til andre sjukehus kan svartida variere frå dagar til veker.

    Dersom du er innlagd på sjukehuset, eller har time på ein av poliklinikkane, er mange prøveresultat klare like etter analyseringen.

    Dersom prøvesvaret blir sendt i posten til for eksempel fastlegen din, kan det ta nokre dagar før du får svar.

Gå til Blodprøve Volda

Oppmøte
Laboratoriet finn du i 1. etasje. Bruk hovudinngangen til sjukehuset.
Les meir om EKG

EKG

EKG er ein metode som vert brukt for å registrere den elektriske aktiviteten i hjartet. Det er særleg dei elektriske impulsane som vert fanga opp når hjartemuskelen trekk seg saman.

Ved hjelp av EKG kan vi slå fast om hjartet slår regelmessig, om det er ujamn rytme eller om det er ekstraslag.

Hastigheita og bredding av dei elektriske impulsane seier også noko om skade av hjartemuskelen og tjukkelse eller størrelse av hjartet.

EKG er ein viktig del i samband med utgreiing og kontroll av alle slags hjartelidingar.

  1. Før

    EKG krev ingen spesielle førebuingar.

  2. Under

    Under EKG-takinga ligg du på ein undersøkingsbenk/i seng, og du må ta av deg kleda på overkroppen.

    Vi festar klistrelappar med leidningar på huda, ein på kvar arm og kvar fot, i tillegg til 6 leidningar på brystet. Ved behov barberer vi områda der klistrelappane skal festast. Deretter koplar vi leidningane til EKG-apparatet, som registrerer dei elektriske impulsane i hjartet.

    Sjølve undersøkinga tar ca 5 minutt og er heilt smertefri. Du merker ikkje at registreringa blir utført. Resultatet blir best om du ligg stille.

  3. Etter

Gå til EKG

Les meir om Røntgen av lungene, Volda

Røntgen av lungene, Volda

 

Røntgen thorax er røntgenbilete av lungene, hjartet, ribbein, hovudpulsåra og midtre del av brystet (mediastinum).

Røntgen thorax er den røntgenundersøkinga som vert utført oftast.

  1. Før

    Før undersøkinga blir ein bedt om å kle av seg på overkroppen og fjerne smykke. Du må ta av deg BH-en, men kan eventuelt ha på ei tettsittande trøye utan mønster, pynt, markerte saumar eller knappar. Dersom du har langt hår må det settast opp/samlast på hovudet.

  2. Under

    Som regel vert det tatt to bilete, fortrinnsvis ståande. Du blir bedt om å puste djupt og halde pusten inne medan bilete blir tatt. Ein må stå heilt stille. Enkelte problemstillingar gjer det nødvendig å ta tilleggsbilete.

    Undersøkinga tek nokre minutt og er heilt smertefri.

  3. Etter

    Undersøkinga krev inga spesiell oppfølging. Bileta vert granska av ein røntgenlege som lager ein rapport om kva bileta viser.

    Ved akutte tilstandar får du eit foreløpig svar like etter undersøkinga. Andre får ikkje resultat med ein gong.

Gå til Røntgen av lungene, Volda

Oppmøte

Radiologisk avdeling finn du i 1. etasje.Bruk hovudinngangen til sjukehuset.

Ta kontakt med røntgenekspedisjonen ved frammøte.

Les meir om Gangtest

Gangtest

Under ein gangtest måler vi kor mange meter du klarer å gå på flatt underlag i 6 minutt. Vi måler oksygeninnhald i blodet, puls og grad av kor tungpusten du er når du kviler under og etter testen.

 

  1. Før

    Du skal vere utkvilt før du tar testen. Faste medisinar skal du ta som vanleg. Dersom du brukar luftvegsutvidande medisinar, skal du ta den før testen.

    Du kan bruke dine vanlege ganghjelpemiddel, for eksempel rullator. Dersom du brukar oksygenutstyr til vanleg, kan du også bruke det under testen. Du skal sitte på ein stol og slappe av nokre minutt før gangtesten.

  2. Under

    Du blir spurt om grad av kor tungpusten du er. Du skal gå i oppmålt lengde, fram og tilbake, så langt du klarer å gå på denne tida. Du skal ikkje snakke under testen.

    Du går med eit pulsoksymeter på fingeren. Det måler oksygeninnhald og puls. Du kan senke farta, stoppe og eventuelt sette deg ned om du har behov for det.

  3. Etter

    Du skal sitte å kvile på ein stol nokre minutt etter gangtesten. Du får spørsmål om grad av kor tungpusten du er. Resultatet av testen blir vurdert av oss.

Ver merksam

Vanlegvis innberer ikkje testen nokon risiko.

Gå til Gangtest

 

 

Behandling

Med kols trenger du livslang oppfølging og behandling. Måla for behandlinga er å lindre plager (symptom), bremse utvikling av sjukdommen og førebygge akutte forverringar.

Ved stabil kols får du oppfølging av fastlegen din 1 - 2 gongar i året, avhengig av kor alvorleg du er ramma. Du får medikamentell behandling i form av luftvegsutvidande- og betennelsedempande medisinar.

Pasientar med kols opplev av og til forbigåande forverring (exacerbasjon). Ei forverring inneber at du blir meir tungpusten, får meir hoste og meir oppspytt, med eller utan farge, og/eller andre øvre og nedre luftvegssymptom. Då må du få behandling straks. Dei fleste kan få behandling og oppfølging hos fastlegen sin, men ved alvorleg akutt forverring kan det vere nødvendig med innlegging på sjukehus.

  • Medikamentell behandling består som regel av medisinar som verkar avslappande på musklane i luftvegane, betennelsedempande medisinar (steroider) og antibiotika ved infeksjon.
  • Surstoff/oksygen behandling og/eller pustestøtte kan bli gitt ved teikn på lungesvikt.

Oppfølging

Pasientar som har vore innlagt på sjukehus på grunn av kolsforverring, bør få kontroll hos fastlegen innan 2 - 4 veker etter utskiving. Ved stabil kols får du oppfølging av fastlegen din 1 - 2 gongar i året, avhengig av kor alvorleg du er ramma. Nokre pasientar blir fulgt opp av lege ved poliklinikk eller privat spesialist.

Vi har også tilbod om kolskurs til pasientar og pårørande. Det omfattar sjukdomslære og opplæring til eigenmeistring av sjukdomen og rådgiving. Fleire yrkesgrupper er involverte, som for eksempel lege, sjukepleiar, fysioterapeut, farmasøyt og klinisk ernæringsfysiolog. 

Pasientar med kols kan få tilbod om oppfølging av kolskoordinator/lungesjukepleiar. Dette er for å sørge for meir heilskapleg oppfølging og tilbod til personar med kols. 

Både fastlege og lungespesialist kan tilvise til kolskurs og oppfølging frå kolskoordinator, dersom pasienten er utgreidd og har fått kolsdiagnose. 



Kontaktinformasjon

Praktisk informasjon

Barn som pårørande

​Barn og unge blir påverka når nokon i familen blir sjuke. Dei treng å forstå kva som skjer. Vi på sjukehuset skal bidra til at barn og ungdom blir tatt godt vare på i slike situasjonar. 

Les om kva vi gjer for barn og ungdom som er pårørande

Besøkstid Volda sjukehus

Besøkstid kl. 17.00-19.00 alle dagar. 

Ta kontakt med aktuell avdeling før besøket. ​


På barselavdelinga gjeld følgjande besøkstider​​​​​​

For partnar som ikkje er innskriven i avdelinga saman med mor er kjernetida for besøk mellom kl 10.00-20.00.

Søsken til den nyfødte er velkomen mellom kl 17 og 18, eller etter nærare avtale. 

Besøkstid for besteforeldre mellom kl 17.00 og 18.00.

Vi anbefaler ro rundt mor og barn i barseltida på sjukehuset.​​

Internett/Wifi

Pasientar og besøkande kan bruke gratis trådlaust internett i deler av sjukehuset, men diverre ikkje i alle avdelingar/etasjar enno. Utbygging av dekninga pågår. Sjå etter GjestenettHMN på mobil eller datamaskin.

 

Passord på SMS
Når du opnar nettlesaren får du opp ei side der du kan bestille gratis passord for å logge deg på nettet. Dette passordet varer ei veke. Du blir bedt om å legge inn mobilnummeret ditt, og får då tilsendt eit passord på SMS.  

 

 


Ladestasjon for el-bil

​Vi har fått ladestasjonar for el-bil ved alle dei fire sjukehusa. Her finn du ladestasjonen ved ditt sjukehus:

No kan du lade el-bilen ved sjukehusa

Parfyme

​Vi ber om avgrensa bruk av parfyme, då det er mange av pasientane våre som reagerer på dette.


Preste- og samtaletenesta

Treng du nokon å snakke med? ​
Prestetenesta er tilgjengeleg for å lytte til deg, om du berre vil slå av ein prat eller dele ting du tenker på.

Prestetenesta si viktigaste oppgåve er samtalar med pasientar og pårørande. Dei tilbyr også undervising, rettleiing, og samtalegrupper, både for pasientar og tilsette.

Presten og diakonen er her for alle, og kan formidle kontakt med andre trussamfunn, religionar eller livssynsorganisasjonar.

Kontaktinformasjon og meir om prestetenesta

Reise og tilkomst

Pasientreiser er reiser til og frå offentleg godkjent behandling. Sjukehuset har ansvaret for pasientreiser og dekker rimelegaste reisemåte for pasienten. Meir informasjon om pasientreiser finn du på helsenorge.no

Buss

Fram Ekspress og alle andre bussar går innom busslomma ved sjukehuset i Volda og i Ålesund. Unntak: Flybussen i Ålesund stoppar berre ved busslomme oppe ved hovudvegen. I Molde og Kristiansund går ikkje Fram Ekspress til sjukehusa, men korresponderer med bybuss i begge byane.

Fly
Molde lufthavn, Årø ligg om lag 7 km frå Molde sjukehus.

Kristiansund lufthavn, Kverberget ligg om lag 8 km frå Kristiansund sjukehus.

Ørsta-Volda lufthamn, Hovden ligg om lag 8 km frå Volda sjukehus

Ålesund lufthavn, Vigra ligg om lag 23 km frå Ålesund sjukehus. 
 

Servicetorget

​Du finn oss i hovudvestibylen. Ta kontakt med oss om du treng vegskildring til avdelinga du skal besøke, om du har behov for å betale poliklinikk-timen din kontant, hjelp til å bestille drosje, eller andre serviceoppgåver.

Opningstid

08.00–16.30

Spisestader

Kantina

Hos oss får du god heimelaga mat til gode prisar. 

Middagsservering kvar dag frå kl 12.00 - 16.00. I tillegg har vi litt kioskvarer, krigler, kaker og påsmurt brødmat. Vi har også pålegg og brødmat som du kan smøre sjølv.

Opningstider:

  • Måndag til fredag: kl 08.00 - 16.00
  • Laurdag og søndag: kl 12.00 - 16.00

 

Ta bilde?

​Mange pasientar og pårørande ønsker å ta bilde eller video som eit minne frå tida på sjukehuset. Det kan du gjere så lenge det er deg sjølv, pårørande eller vener som blir avbilda.

Det ikkje er lov å ta bilde av medpasientar eller tilsette uten løyve.

Vi håper alle viser respekt for personvernet under besøket ved sjukehuset.

Sist oppdatert 30.08.2021
Fann du det du leita etter?