Det er viktig å vere i best mogleg fysisk form i forkant av ein transplantasjon. Det er viktig at du gjer så mykje du greier, då vil operasjonen og opptreninga etterpå gå lettare.
Det er lurt å lage ein plan for kva som skal skje når du får beskjed om å kome til Rikshospitalet så snart som mogleg.
Når du blir lagd inn for transplantasjon
Når du blir innkalla til transplantasjon får du beskjed om du skal faste eller ikkje. Ta med deg oversikt over kva medisinar du bruker og gjerne medisineskene òg.
Når du kjem til Rikshospitalet er det mange undersøkingar som skal gjerast på kort tid. Du vil få informasjon om desse undervegs.
Operasjonen
Før operasjonen startar får du narkose.
Den gamle levra blir teken ut og den nye blir sydd inn same stad. Den nye levra blir operert inn i buken via eit snitt frå brystbeinspissen ned i ein vinkel til høgre side.
Blodårer blir skøyta og gallegangen blir sydd til eigen gallegang eller til tarmen, galleblæra blir fjerna.
I tillegg til narkosen får dei fleste epidural smertelindring (EDA), som også vil virke ei stund etter at du har vakna frå narkosen. Nokre pasientar får også PCA (pasientkontrollert smertelindring) etter at dei har vakna frå operasjonen.
I løpet av nokre dagar går du over til smertestillande tablettar.
Etter operasjonen
Etter transplantasjonen blir det fokusert mykje på blodprøvesvar. Det er for å følgje leverfunksjonen og justere medisinar.
For å forhindre avstøtning av det nye organet må du bruke fleire immundempande medikament resten av livet. Det blir ditt ansvar å ta rett dose til rett tid.
Alle levertransplantasjonar ligg på intensivavdeling etter operasjonen, det varierer frå ein dag til veker. Deretter blir du flytta til ein sengepost.
Ved ukomplisert levertransplantasjon er ein innlagt 3‐4 veker på Transplantasjonskirurgisk sengepost og Nyre‐ og gastromedisinsk avdeling. Deretter reiser du heim, eventuelt via lokalsjukehuset.
Ved komplikasjonar eller dårleg allmenntilstand blir tida på sjukehuset lengre.
Moglege biverknader og komplikasjonar
Etter ein operasjon kan det oppstå komplikasjonar. Bløding, blodpropp (trombose) og gallelekkasje er blant dei vanlegaste komplikasjonane. Av og til kan ein reoperasjon vere aktuelt.
Det blir tekne hyppige blodprøver og andre undersøkingar for å oppdaga dette tidleg.
På grunn av at immunforsvaret er dempa er det auka risiko for infeksjonar med virus og bakteriar. Dette gjeld spesielt den første tida med høge dosar. Immunforsvaret treng litt tid for å akseptere det nye organet. Flest avstøtningar oppstår derfor frå ein til tre veker etter transplantasjonen. Etter kvart minkar risikoen for avstøtning, og etter tre månader skjer det relativt sjeldan. 20‐25 % av dei som får transplantert lever vil oppleve å få ein avstøtning. Avstøtning blir behandla med medisinar, og heldigvis kan ein behandle dei aller fleste avstøtningane.